CUỘC SỐNG CỦA MỘT FREELANCER SẼ NHƯ THẾ NÀO?

Hôm rồi, có một em nọ hỏi mình đang làm gì(?), thì mình mới trả lời là: Anh đang “hành nghề” và sống cuộc đời của một freelancer. Nghe xong, thì cậu bé tỏ ra rất hứng thú và bảo bữa nào mình viết một blog về cuộc-sống-của-một-freelancer đi. :)))

Mình thì thấy, thiệt ra cũng chẳng cần hào hứng như vậy lắm đâu. Nhưng dù sao thì, mình cũng sẽ viết một chiếc blog như cậu bé gợi ý (vậy mới dẫn đến chuyện: bạn đang đọc những dòng này nè). :))

Rồi, vẫn “rào trước đón sau” như thường lệ. Thì lí do mình viết bài này là: để đồng cảm với một bạn nào đó, đã-đang-hoặc-sẽ là một freelancer. Bên cạnh đó là để cho mọi người hiểu thêm về “cái nghề” này một tí tẹo.

À, thực ra là cuộc-sống-freelance của mỗi người là khác nhau, và không có bất cứ một chỉ dẫn cụ thể nào để trở thành một freelancer cả. Vì vậy, những dòng bạn đọc phía dưới đây, chỉ là quan điểm cá nhân và những trải nghiệm của mình thôi nhen. :)))) Nếu bạn hứng thú cứ “lao vào” cùng mình (cho mình đỡ cô đơn) và nhớ kể lại trải nghiệm của bạn cho mình nghe với nhen. :)))

Vì cũng tâm đắc với nhiều ý và bản tính cơ bản của tớ (rất) dài dòng, nên bài này tớ cũng sẽ đánh số như thường lệ.

(C): Rawpixel.com from Unsplash

1. #làmộtnghề?

Có một chị bạn của mình từng nói rằng: Freelance không phải là một nghề nghiệp, nó chỉ là một hình thức làm việc thôi.
Mình thấy vậy cũng đúng thiệt. =)))
Cơ mà riêng mình vẫn (tạm) gọi Freelancer là một nghề. Vì khi gọi nó là nghề, thì mình sẽ nghiêm túc, có đầu tư và tâm huyết với những chuyện mình đang làm nhất.

2. Freelancer thực chất là một từ chỉ chung cho những người kiếm sống tự do (và không chịu sự chi phối của bất cứ tổ chức/ công ty nào). Điều đó có nghĩa, nếu bạn là một: thợ chụp ảnh, blogger, designer, writer, nhạc sĩ sáng tác, ca sĩ tự do, người chạy event, MC… thì cũng đều có thể gọi là Freelancer. Cơ mà, thường thì lúc mọi người phát triển hơn, đa số sẽ chối từ cái danh xưng freelancer (chắc là vì cảm thấy nó hổng sang) và gọi mình bằng những danh xưng khác nghe kêu hơn: như tác giả hay nhiếp ảnh gia chẳng hạn. :)))

3. Q: Freelancer sợ gì nhất?
A: Ngắn gọn: Sợ-hổng-có-tiền. Thề với bạn, là dù trong tài khoản của bạn đang có cả đống tiền hay còn vài triệu, bạn cũng sẽ luôn trong tình trạng lo lắng. Theo kiểu, lỡ tháng sau không có khách hàng thì tiền đâu? Nói chung là lúc nào cũng canh cánh vì sợ không có khách hàng => không có tiền. :(
Đôi khi, mình thấy cái nỗi lo này hơi thái quá và không cần thiết. :))

4. Q: Rảnh hông?
A: Có 3 điều để trả lời câu hỏi này:

1. Ngày nào cũng là Chủ Nhật, ngày nào cũng có thể chill được (nếu muốn).
2. Ngày nào cũng là Thứ Hai, vì nếu khách hàng gọi là phải làm ngay, làm liền (không được ý kiến).
3. Tóm lại từ điều 1 và 2: Ngày nào cũng như nhau vì ngày nào cũng phải vừa làm vừa chơi. :)))

5. #cầncâucá
Cần câu cá của một freelancer là năng lực. Do đó, nếu muốn trở thành một freelancer, bạn nhất thiết phải có một tài năng gì đó nổi trội (để chi? để khách hàng có cái mà “xài” bạn được nữa chứ). :)))
Nên, không có chuyện bạn vừa làm vừa học đâu. Bạn phải có khả năng thì mới kiếm tiền được từ khách hàng. Vì nếu nói xạo thì kì và tội khách hàng lắm.

6. #họchành
Vì là những người kiếm sống bằng khả năng. Nên thị trường sẽ rất cạnh tranh. Nếu ai giỏi hơn, sản phẩm chất lượng hơn, dịch vụ tốt hơn, thì người đó sẽ được khách hàng chọn mặt gửi vàng. Mình thấy như vậy là rất công bằng. Công bằng cho khách hàng và cho cả một thị trường lao động (nghe to tát dữ hén!).
Vì vậy, nếu muốn là một freelancer chuyên nghiệp và theo đuổi lâu dài với “nghề” này, bạn phải liên tục học và giỏi lên thực sự. Vì nếu không, bạn sẽ bị đào thải.

7. #Cảmthấymaymắn
Khi đã sống được với “nghề” này, bạn dĩ nhiên sẽ thấy may mắn. May mắn ở đây không phải là kiểu: “yay yay tao làm việc tự do và không phải ngồi trong công sở bó chân bó cẳng, bị sếp chửi, đồng nghiệp mean… blah blah…”.

Nghĩ như vậy, mình thấy thiệt sáo rỗng! Vì tin mình đi, là một freelancer không hẳn là tự do (như mọi người vẫn nghĩ) và cũng gặp nhiều áp lực như mọi người thôi. :)))

Cái may mắn mà mình muốn nói ở đây là chuyện: mình cảm thấy đang sống được với một điều mình muốn, bằng chính năng lực của mình. :))) Mình nghĩ, cái cảm giác may mắn này thì nếu bạn làm công sở, làm nhà nước hay làm bất cứ nghề gì chân chính... bạn cũng đều cảm nhận được mà nhỉ?

8. #careerpath
Nhiều người cho rằng là một freelancer sẽ không có con đường sự nghiệp rõ ràng.

Mình nghĩ, quan điểm này chỉ đúng khi bạn không có ý định lâu dài với “nghề” này thôi. Chứ nếu đã xác định đi đường xa, thì dĩ nhiên bạn cũng phải nghĩ đến chuyện: mình phát triển ra sao, giỏi lên thế nào.

Do đó, bạn cũng sẽ nghĩ đến những vấn đề như: mục tiêu năm nay làm gì, 5 năm nữa ra sao, chiến lược như thế để đạt được những mục tiêu và địa vị đó… Nói chung là y chang như một người làm việc thông thường.

Cơ mà, mình thấy điểm lợi là:
+ Bạn sẽ phải làm tất cả mọi thứ cho mình và do mình. Tuy cực hơn, nhưng bạn sẽ liên tục xem bản thân mình đang ở đâu, đi đến đâu và tìm mọi cách để tiến lên. Nói chung là cái career path mà mọi người thường nói, sẽ luôn ở trong đầu những đứa làm freelancer.

+ Bạn sẽ chủ động ở mọi kế hoạch hơn và sau đó là sấp mặt làm lụng để đạt được. Như bản thân mình, cứ mỗi cuối năm mình sẽ suy nghĩ năm tiếp theo đạt được gì (và cả bao nhiêu tiền), sẽ làm dự án cá nhân gì (ngoài việc kiếm tiền), và cả học gì/ gặp ai để giỏi lên…

9. #Kỉ luật như một startup
Vì chỉ chịu sự quản lý của deadline và không có sự kiểm soát của bất kì một ông sếp nào. Nên đám freelancer tụi mình rất hay lười. Cơ mà đó là lúc đầu thôi. Chứ lâu rồi thì sẽ nhận ra: lười là hổng có tiền đâu. Nên sẽ sợ hãi và tập dần tính kỉ luật với nghề nghiệp.

Hơn nữa khi làm freelance một thời gian rồi, bạn sẽ cảm thấy như mình đang làm startup (của riêng mình) vậy đó. Và sản phẩm của bạn sẽ là: chính bạn. :))) Bởi vậy, nên việc gì cũng sẽ đến tay bạn và kết quả ra sao là do bạn cả.

Một vài việc mà mình phải làm hàng ngày (mà không phải ai cũng nghĩ là mình làm) bên cạnh việc “hành nghề” là:

+ Dịch vụ khách hàng: tức là chat với khách hàng, xem dạo này mấy anh chị sống ra sao, có gì mới không. Cái này không phải thảo mai nha. Vì mình tin, chỉ khi hiểu hơn về khách hàng thì mới hiểu được cái taste của họ, từ đó làm việc dễ dàng hơn và nắm ý của họ đúng hơn.

+ Làm dự án cá nhân: vì bên cạnh những sản phẩm bạn làm cho khách hàng, thì dự án cá nhân chính là cái thứ thể hiện sự tiến bộ của bạn trong nghề nhất.

+ Truyền thông - marketing: ghê hông! =))) Nhưng sự thật là có đấy. Thì như mình nói rồi, hãy xem bản thân bạn là một-sản-phẩm-thật-sự. Mà sản phẩm thì làm sao thiếu marketing để có thể đưa sản phẩm đó đến nhiều đối tượng người dùng hơn chứ. :)))) Cụ thể thì đây là cách để mình cho khách hàng (tiềm năng và cả khách hàng cũ) hiểu hơn về mình và khả năng của mình, từ đó mà họ cảm thấy hứng thú ơn khi hợp tác, cũng như tin vào mình hơn.

+ Học thêm các kĩ năng khác: để kiếm tiền và cho đỡ chán. Với mình thì ngoài chụp, mình còn viết và vẽ sơ sơ để kiếm thêm thu nhập nữa. :)))

+ Làm tất cả các công việc to nhỏ khác ngoài “hành nghề”: như mình là một bạn làm art và sản xuất hình, thì ngoài chụp ra mình sẽ phải làm thêm các đầu việc to nhỏ khác như: làm plan, tính toán chi phí, làm báo giá, giao tiếp/ chăm sóc khách hàng, đi mua đồ, đi xem đồ…. Nói chung là 8000 việc trên thế giới này.

10. Q: Là một freelancer có bận không?
A: Nếu bạn đọc đến đây rồi, thì bạn biết đấy: freelancer cũng bận-như-cún ấy chứ đùa à. :)))))
Cơ mà bận vậy, cực vậy có làm không? Dĩ nhiên là có, vì làm xong thì có tiền, mà lại giỏi lên nữa.
Vậy thì lí do gì không làm? =)))

11. Từ lúc đi theo con đường này. Tớ luôn tự nhủ rằng mình đang học ĐẠI HỌC một lần nữa. Có điều, các học kì, thầy cô, bạn bè, giáo trình, lớp học… đều do mình quyết định. Vì là tự quyết định nên sẽ RẤT MỆT, nhưng cũng sẽ RẤT VUI. Vì mình đang sống giấc mơ đời mình mà. :))))

12 #cô đơn

Dĩ nhiên, vì làm gì có đồng đội sát cánh hay sếp sòng chở che dạy dỗ. Nên đôi khi bạn sẽ rất cô đơn vì ít tiếp xúc với loài người, mà thay vào đó là cái máy tính. =)))

Nhưng cứ yên tâm, làm từ từ, thấy cô đơn quá bạn cũng sẽ tìm cách để… về với loài người thôi. Một vài cách đó là: đi học để gặp những người cùng chí hướng, đi workshop/hội thảo/ triển lãm, chat chit nhăng nhít với các đứa freelancer khác, viết blog như mình, hay chỉ đơn giản là ra ngoài đường gặp đứa này đứa kia. =))) Sẽ vui thôi mà hén.

Đọc đến đây chắc bạn hơi đuối rồi, nên nghe nhạc tí xíu, trước khi đến điều cuối cùng nhe. :)))

13. Và điều cuối cùng, mình muốn nhắn nhủ đến những bé em có ý định dấn thân vào còn đường này như sau:

- Hãy suy nghĩ kĩ, vì nếu em không có định hướng rõ ràng với con đường em đi và những gì em mong muốn. Thì em sẽ phí thời gian để phát triển đấy. :)))) Anh nghĩ, lúc đó em sẽ chỉ được một cái duy nhất thôi, đó là tiền. :))))

- Nếu đã quyết định sống với nghề này rồi: thì hãy nhớ tâm huyết và làm việc thật tử tế với nghề này nhé. “Nghề” nãy sẽ hổng phụ em đâu. :)))

- Nếu có lúc nào em cảm thấy hoang mang hay cô đơn khi “hành nghề” thì hãy nhớ: có anh Chim/ Khoa ở đây. Cứ gọi anh nếu em cần chia sẻ (chứ thực ra anh cũng chẳng dám có lời khuyên hay giúp đỡ gì đâu).

- Chào mừng em chạm ngõ với nghề - Freelancer - những người làm việc tự do.